Merkezi Gazne olan Devletin Kurucusu Alp Tekin'dir. Devlette babadan oğla geçme geleneği olmadığından başa seçimle komutanlar gelmekte idi. Ancak Gazneli Mahmut'tan sonra babadan oğla geçme geleneği başlamıştır.
Devlet, Sebük Tekin zamanında Afganistan topraklarına genişleyerek bölgede önemli güç haline gelmiştir. Samanoğullarını Karahanlılardan korumuşlardır.
Sebük Tekin'den sonra başa Gazneli Mahmut geçmiştir. Gazneli Mahmut Dönemi Gazneliler'in en güçlü dönemidir. Samanoğulları'ndan Horasan'ı almayı başarmıştır. Karhanlılarla yaptığı savaşlarda egemenliğini daha da genişletmiştir. Hindistan'a on yedi sefer düzenleyerek İslam'ın yaygınlaşmasını sağlamıştır. Orada da sınırlarını Ganj nehrine kadar genişletmeyi başarmıştır. Abbasiler'i Şeyh Büveyhoğulları'ndan korumuştur. Halife tarafından Sultan ilan edilmiştir. Selçuklu ailesinin başında bulunan Arslan Yabgu'yu yakalayarak zindana attırmıştır. Sultan Mahmut, 1030 yılında ölünce yerine oğlu Mesut geçmiştir. Sultan Mahmut'un döneminde Sınırlar Batıda Hazar Denizi'nin güneyi, Güneyde Hindistan(Ganj nehri), Doğuda Tibet, Kuzeyde ise Amu'ya adar uzanmakta idi.
Mesut döneminde ise devlet duraklamış ve yıkılış aşamasına geçmiştir. Selçuklularla yapığı tüm savaşları kaybetmiştir. 1305'te Selçuklularla yaptığı ilk savaşı kaybeden Mesut , 1038 yılında yine saldırmıştır ama kalabalık Selçuklu ordusunu yenememiştir. 1040 yılında Selçuklularla yaptığı Dandanakan Savaşını da kaybetmiştir. Böylece Selçuklular kurulmuş ve Gazneliler ise yıkılış sürecine girmişlerdir. Ondan sonra başa geçen hükümdarlar ise devleti iyi yönetememişlerdir. Devlet, 1187 yılında Gurlular tarafından yıkılmıştır.
- Gazneliler'in Türk Tarihindeki yeri ve önemi -
Türk tarhinde Sultan ünvanını alan ilk hükümdar Gazneli Mahmut.
Hindistan'a on yedi sefer düzenleyerek İslam'ın yaygınlaşmasını sağlamışlardır.
|