Göktürkler Orta Asya'da Hunlar'dan sonra kurulan ikinci büyük Türk devletidir. Türk sözcüğünü ilk kez resmi devlet adı olarak kullanan Göktürklerdir.Orta Asya'da en geniş sınırlara ulaşan Türk devletidir.Türklere ait ilk alfabeyi kullanmışlardır.Avar egemenliğimi sona erdirerek 552'de merkez ötügen olmak üzere Bumin Kağan tarafından kurulmuştur.Türklede ikili teşkilat gereğince kardeşi İstemi Yabgu'yu batıya yönetimine vermiştir.552'de kuruluş yılında Bumin Kağan'ın ölümü ve onun oğlu Ko-lo Kağan'ın 553'te ölmesi üzerine yerine oğlu Mukan Kağan geçmiştir.Mukan kağan zamanında Çin'e akınlar düzenlenmiş ve başarılar elde etmiştir.Devletin batı bölümünde bulunan İstemi Yabgu ise kısa zamanda,Orta Çağın iki büyük devleti olan Sasani ve Bizans ile ilişkiler kurmuştur.İpek Yolu'na egemen olmak için Ak Hunlar'a karşı Sasanilerle ittifak yapmıştır.Ak Hunlar ortadan kalkmış.Ama Sasanilerin Göktürk tüccarlarına izin vermemeleri sonucu Sasanilere karşı Bizans'la ittifak yapmıştır.Sasaniler zayıflarken İpek Yolu Göktürkler'in denetimi altına girmiştir.
Mukan Kağan, 572'de ölmüştür yerine kardeşi Ta-po Kağan geçmiştir.Bu dönemde devletin çöküş belirtileri kendini göstermiştir.567'de İstemi Yabgu'nun yerine geçen Tardu,681'de Ta-po'nun yerine geçen İşbara'yı tanımayarak Doğunun üstünlüğünü kabullenmemiştir. Oluşan taht kavgaları sonucu devlet 583 yılında resmen ikiye ayrılmıştır.
|
